Er zijn twee krachten altijd actief. Er is vrijheid en er is begrenzing. Pas als die twee met elkaar interactie hebben gebeurd er iets. De natuur, het leven, volgens de Taoïsten zelfs het ontstaan van het universum: zonder interactie tussen deze polaire krachten ontstaat er niets.
Wu Chi is de term die een Taoïst gebruikt voor de grote eenheid. De grote leegte wordt het ook wel genoemd. Deze grote leegte werd "in den beginne" symbolisch gezien omhult door een allesomvattende cirkel. Begrensd door die cirkel. Gelukkig was er nog een tweede symbool, de oneindige lijn als symbool van het bewustzijn dat een onsterfelijke, oneindige vrijheid geniet. De lijn die zich onmogelijk laat omhullen.
Zo ontstond de werkelijkheid uit een Paradox: er was slechts de begrensde grote leegte en het eindeloze bewustzijn dat niet begrensd kan worden. Deze tegenstelling was gelukkig een schijnbare tegenstelling, want het bewustzijn heeft zich de begrenzing in bewogen. Vrijwillige (en dus met behoud van vrijhoud) kwam het bewustzijn in contact met de Wu Chi. Het begrensde heeft interactie met de vrijheid en het wonder kon zich ontvouwen. Zo ontstond uit de tweedeling de "de tienduizend dingen", oftewel de werkelijkheid in al haar rijkdom.
Dit abstracte en paradoxale scheppingsverhaal spreekt mij ontzettend aan. Het is de ultieme creatie. Schijnbaar onmogelijk en toch uiterst eenvoudig. In vorm gelijk aan de conceptie, de vrije zaadcel die de begrensde eicel binnendringt en poef! Het wonder vindt weer plaats. De vrije vaderlijke zonnestralen die contact maken met de begrensde Oceaan-moeder en whoppa: er is leven.
Maar Crispijn, wat heb ik aan dit abstracte verhaal?
Nou, de boodschap is "eenvoudig"! Ga op zoek naar het raakvlak van vrijheid en begrenzing, want daar vindt je het wonder! Het leven zit vol met deze polaire spanning tussen (oneindige) vrijheid en begrenzing (tot aan onderdrukking). Ik neem je mee in mijn ervaringen.
Ik wil minder ongecontroleerd boos worden
Als ik mijzelf volledige vrijheid toe sta, dan blijf ik doen wat ik doe. Dan begrens ik mijn eigen gedrag totaal niet en zal er dus ook niets veranderen.
Als ik mezelf niet toesta om boos te zijn, maar de boosheid onderdruk, dan groeit er ook niets. Het lukt me misschien even om helemaal niet boos te worden, maar dan "barst de bom". Boosheid laat zich niet onderdrukken.
Als ik de ruimte maak (begrenzing) om, wanneer ik boosheid voel, naar beide polen te kijken, dan kan ik in mezelf gewaar worden dat:
Iets in mij dingen stuk wil maken, wil schreeuwen en tieren, kortom: als een klein kind mijn boosheid wil uiten.
Iets in mij liefdevol aanwezig wil zijn bij het (wan)gedrag van de ander: ik wil niet boos worden, ik wil liefdevol in verbinding blijven vanuit mijn volwassen zelf (en me niet zo druk maken over wat er gebeurd of gezegd is)
De truc is simpel: het wonder gebeurt wanneer het lukt om in het moment contract te maken met BEIDE polen. Echt voelen dat ik allebei wil, dat beide in mij leven.
Er gebeurt dan echt iets wonderlijks. Eerst spanning is tussen de twee Polen, ik schiet als het ware op en neer van intens boos naar liefdevol. In de afbeelding is dat stap 1. Dan, wanneer mijn bewustzijn beide Polen "insluit", of "omvat", kalmeert alles wat. Dat zie je schematisch weergegeven bij stap 2. En als het lukt om even in dat "alles" omvattende bewustzijn te blijven, dan gebeurt er iets wonderlijks: de Polen drijven als het ware naar elkaar toe! (3)
Tot het punt dat ze elkaar gaan overlappen en in die overlap ontstaat de magie: wanneer mijn behoefte aan vrijheid en mijn neiging tot onderdrukking elkaar vinden, dan is er ruimte voor creatie. Een "derde mogelijkheid" biedt zich aan. Hoe die mogelijkheid er uit ziet? Dan kan van moment tot moment verschillen, dat is het bijzondere van Creatie, maar in het voorbeeld:
Ik voel tranen opkomen en kan vol liefde en oprecht met de ander delen dat ik zo verdrietig word, wanneer ik voel dat ik boos ben, maar ik niet boos wil doen.
Ik kan mijn boosheid ineens wel uiten, maar zonder contact te verliezen met mijn liefde voor de ander. De boosheid is voorzien van een zachtheid, een ondertoon van liefde en verbinding. Ik word er niet door overgenomen.
Ik voel dat ik me even terug moet trekken uit de situatie en ik kan dat zonder veel lading benoemen richting de ander.
...
Ervaar jij situaties waar je je anders gedraagt dan je zou willen? Waar je destructiever bent dan je graag van jezelf ziet, richting jezelf, de ander of het grotere geheel? Het recept is altijd hetzelfde:
Word je bewust van de twee (extreme) Polen. Wat is de vrijheid en waar zit de onderdrukking?
Sluit beide polen in, door echt contact te maken met het gevoel dat bij elk van de Polen hoort.
Blijf daar bij, tot je ervaart dat de Polen naar elkaar toe gaan drijven en stel jezelf open voor wat in deze situatie "de derde mogelijkheid" is.
Nog een voorbeeld: Wel of niet gaan vliegen?
Vrijheid wil dat ik lekker reis zoals mij dat het beste uitkomt.
Onderdrukking is dat ik vind dat ik nooit meer mag vliegen.
De ene keer vinden we de oplossing in met de auto gaan. Een andere keer besluiten we helemaal niet zo ver weg te gaan. Dan gaan we een keer wel vliegen, maar alleen de vlucht naar het land van bestemming: de binnenlandse vlucht naar de plaats van bestemming vervangen we door een huurauto te nemen.
Laatste voorbeeld: seksueel veiliger worden.
Het thema boosheid is al persoonlijk en voelt kwetsbaar om over te delen. Ik worstel er soms echt mee. Nog kwetsbaarder voelt het om te delen over seksueel onveilig zijn. Wat ik steeds minder, maar durf ik ondertussen te erkennen ook nog steeds wel ben. Voor mijzelf, mijn partner en "de wereld" om ons heen. Op zich was dat misschien wel de grootste stap, dat ik mijn eigen onveiligheid (neiging tot vreemdgaan bijvoorbeeld) helemaal onder ogen kwam. Zo zeer dat ik er nu zelfs hier over durf te schrijven!
Vrijheid: iets in mij wil seksueel kunnen zijn wanneer en met wie ik maar wil.
Onderdrukking: iets in mij wil veilig zijn voor mijn partner en me dus houden aan de afspraken die er tussen ons zijn.
Wat hier in het midden ontstaat, daar ben ik nog best op aan het puzzelen. Maar ik kan er ook zeker wel meer over zeggen. Ontkennen aan mijn partner dat ik verlangens heb heeft geen zin en ik leer daarin dat ik zelf nog oordeel heb op mijn verlangens (misschien wel meer dan zij!). Dus blijkt een deel van "het pad" te zijn om die oordelen in mijzelf te onderzoeken.
Ik heb ook onderdrukking gevoeld in me seksueel niet vrij(er) kunnen uiten, maar ik ben door (onder meer) deze oefening te doen ook tot inzicht gekomen, dat ik zelf oprecht een behoefte heb aan begrenzing. Door daar meer contact mee te maken ben ik de waarde voor mijzelf van monogamie meer gaan waarderen. Bovendien heb ik leren ervaren dat ik mijn vrijheid mee kan nemen de begrenzing in: wisselen van de beleving "ik mag dingen niet van haar", naar "ik kies er voor om diezelfde dingen nu niet te doen". Het verschil in innerlijke beleving tussen die twee is groot!
De magie is dus niet dat het spanningsveld voor eens en voor altijd verdwijnt. De magie is dat er eindeloze alternatieven zijn. De "tienduizend dingen". Het nieuwe leven. Een andere weg voorwaarts. Elke keer weer opnieuw verrast kunnen worden, in plaats van telkens maar vast blijven zitten in dezelfde polaire gedachten.
Vrijwillige begrenzing trainen
Het trainen van dit proces van "vrijwillige begrenzing", van het meenemen van je vrijheid de begrenzing in, gaat voor de Taoïstische interne alchemisten samen met een hele serie aan oefeningen die helpen om:
Spanningen in jezelf waar te nemen.
Te kunnen vertragen, te kunnen blijven bij de ervaring.
Je eigen verslavingsgevoeligheid te verminderen (waardoor je minder snel geneigd bent polair te handelen).
In je bewustzijn een "anker in het oog van de storm" creëren, zodat je gemakkelijker contact kan maken met intense spanningen.
... en nog veel meer.
Kortom, het trainen zelf is een proces waar vrijheid en begrenzing bij nodig zijn. Voor niets komt de zon op...
Kommentare